میزنفت/ در روزهای آینده و با پایان تعطیلات سال نو چینی، مدیران دولتی در شهر شانگهای، نمایشگرهای بازار کالا را تغییر خواهند داد و با یک واحد جدید پولی به مبادله محصولات نفتی میپردازند. اقدامی که میتواند تحولی بزرگ در بازارهای انرژی محسوب شده و راه چینیها برای نقشآفرینی بیشتر در اقتصاد جهانی را هموار کند.
پس از چند تجربه اشتباه، قراردادهای جدید خرید نفت چین، احتمالاً از اواخر ماه مارس آینده، در بازار بورس سلف شانگهای و بر اساس این سازوکار جدید تنظیم میشود.این اقدام به معنای ارائه نخستین شاخص نفت خام در بازارهای آسیایی خواهد بود و به دلیل رشد پرشتاب تقاضای نفت در این منطقه، اقدام چینیها از اهمیت زیادی برخوردار است.
این قراردادهای جدید با ارز چین که رنمینبی یا یوان نامیده میشود، به امضا میرسد. هماکنون مهمترین شاخصهای جهانی نفت خام در نیویورک و لندن و با دلار تعیین میشود.در صورت پذیرش بینالمللی این قرارداد جدید میان شرکتها و تجار، رهبران اژدهای زرد میتوانند در بازارهای مالی دنیا نقشآفرینی گستردهتری داشته باشند. هرچند همچنان راهی پرفرازونشیب در برابر چینیها قرار دارد.
در سالهای اخیر با رشد پرشتاب تقاضای انرژی چین، رتبه نخست فهرست واردکنندگان نفت دنیا در اختیار این کشور قرارگرفته و آمریکاییها به رتبه دوم سقوط کردهاند.مت پیوتروسکی از کارشناسان مرکز غیردولتی اس ای اف ای که در زمینه امنیت انرژی ایالاتمتحده فعال است، میگوید: مرکز جاذبه در بازار نفت در حال انتقال به آسیا است. این اتفاق به این معنا خواهد بود که تأثیرگذاری آمریکاییها بهسرعت در حال تضعیف است.
واحد پولی این قراردادها، پترویوان است و فعالان بازار بهخوبی از آرزوی دیرپای پکن برای ایفای نقشی تأثیرگذار در بازارهای جهانی آگاهند. اگرچه اقتصاد چین در قرن گذشته ۱۰ برابر شده و چینیها به دومین بازار بزرگ دنیا پس از ایالاتمتحده تبدیلشدهاند، اما همچنان دلار و یورو و ین، بخش زیادی از حجم تجارت خارجی چشمبادامیها را به خود اختصاص داده است. گویی باوجود همه دستاوردهای بزرگ چینیها، آنان همچنان در حاشیه اقتصاد جهانی قرار دارند.
هدف نهایی چینیها این است که رشد اقتصادی کشورشان به افزایش تأثیرگذاری بینالمللی آنها انجامیده و ارز آنان از ارزشی همانند دلار امروز و یا پوند استرلینگ در دهههای گذشته برخوردار گردد.فعالان بازار این اقدام چین را تأثیرگذار میدانند و معتقدند وابستگی تجارت فرامرزی چینیها به ین و دلار رو به افول بوده و بازارهای سرمایه خارجی بهویژه در لندن، یوان را بهعنوان یک ارز قدرتمند و تأثیرگذار بشناسند.
در اواخر سال ۲۰۱۵ میلادی، اتفاقی مهم روی داد و صندوق بینالمللی پول پذیرفت که یوان را در سبد ارزهای جهانی خود جای دهد. این اقدام به این معنا بود که یوان از حاشیه به مرکز تجارت بینالمللی گام نهاده است؛ اما در ماههای بعد این اقدام صندوق متوقف شد. ارزش یوان نیز به دلیل تداوم رکود در بازارهای جهانی کاهش یافت. البته بسیاری از رهبران دولتهای غربی از سرازیر شدن یوان به بازارهای جهانی بیمناک بودند.
با مانعتراشی رهبران صندوق بینالمللی پول و سایر موسسههای جهانی، چینیها تصمیم گرفتند تا برای بینالمللی کردن ارز خود گامهای جدیدی در پیش بگیرند. در حقیقت چینیها پس از نوسانات مالی سال ۲۰۱۵ میلادی و شکست در تجارت خارجی با یوان، تصمیم گرفتند تا دادوستدهای خود را با یوان انجام دهند. باوجود داشتن ذخایر عظیم ارزی این کار برای آنها آسان خواهد بود.
در ماههای اخیر، شواهد مختلفی وجود دارد که نشان میدهد یوان در حال قدرتمندتر شدن است. دولت این کشور از دستکاری نرخ ارز عقبنشینی کرده و در هفته اخیر نسبت ارزش یوان نسبت به دلار به بیشترین میزان خود در دو سال اخیر رسیده است.پس از چند سال ناکامی، یوان در حال افزایش نقشآفرینی در مبادلات بینالمللی است. همچنین مقررات جدید میتواند جایگاه این ارز را در تجارت شرکتهای دنیا بیش از گذشته تقویت کند.
پاکستان بهعنوان یک شریک بزرگ تجاری چینیها، اعلام کرده همه مبادلات تجاری خود را با ارز یوان انجام خواهد داد. بدین ترتیب دلار از چرخه مبادلات مالی این دو کشور کنار گذاشته خواهد شد.
البته در سالهای اخیر، چینیها برای خرید نفت خام روسیه از یوان بهره میبرند و امیدوارند نفت خام کشورهای دیگر بهویژه عربستان سعودی را نیز با این ارز خریداری نمایند. بانکهای بینالمللی نیز در سایه شرایط جدید باید ذخایر هنگفتی از یوان را به خزانههای خود سرازیر کنند. هرچند تأمین این ارز در مقدار زیاد با دشواریهایی همراه است.
در هفتههای اخیر، مقامات ارشد بانک مرکزی اروپا و دویچه بانک آلمان اعلام نمودهاند صدها میلیون یورو ارز برای تبدیل به یوان جهت سهولت دادوستد با این کشور در اختیار چینیها قرار میدهند.چارچوب این قراردادها بر اساس نفت ترش متوسط که عموماً از کشورهای خاورمیانه و برای پالایش در چین تأمین میشود، تنظیمشده است. بدین ترتیب این شاخص قیمتگذاری با نفت ایالاتمتحده و یا انگلستان که در چند دهه اخیر نبض قیمتگذاری را در دست داشته، متفاوت است.
اول هانسن، مدیر بخش کالا در ساکس بانک دانمارک و از کارشناسان مطالعات پترویوان میگوید: ایجاد یک شاخص قیمت آسیایی در بازار نفت یک گام مثبت محسوب میشود؛ و در سالهای آینده شاهد فراگیر شدن آن خواهیم بود.چینیها هماکنون روزانه 8 میلیون بشکه نفت خام خریداری میکنند و از ایالاتمتحده بهعنوان بزرگترین واردکننده نفت در چند دهه اخیر، سبقتگرفتهاند. بدین ترتیب چینیها میتوانند در بازار نفت به یک مهره تأثیرگذار تبدیل شوند.اما تضعیف دلار را باید کابوسی برای رهبران کاخ سفید دانست. هرچند برای تثبیت این قراردادها و ایجاد شرایط لازم و مشاهده استقبال از این شاخص باید در چند سال آینده به انتظار بنشینیم.
گفته میشود این قراردادها برای پالایشگاههای کوچک و مستقل چینی از جذابیت بالایی برخوردار بوده و از ریسکهای مالی آنها میکاهد اما چینیها برای تبدیل یوان به یک ارز جهانی باید فعالیتهای زیادی انجام دهند. اجازه نوسان آزادانه قیمت ارز و حذف محدودیتهای انتقال سرمایه توسط رهبران کمونیست پکن از پیشنیازهای این گذار است. از سوی دیگر، حذف موانع دادوستدهای مالی با موسسهها و بانکهای بینالمللی یکی دیگر از پیشنیازهای بینالمللی کردن یوان به شمار میرود؛ اما هیچکس نمیداند چینیها در ادامه چه کارتهایی در این بازی دشوار و نفسگیر رو خواهند کرد.
نویسنده: کیت جانسون
منبع: www.foreignpolicy.com
مترجم: محسن داوری
يکشنبه ۸ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۶